Rodzaje analiz

Analizę ekonomiczną jak również finansową możemy podzielić według różnego rodzaju kryteriów. Kryteria te to między innymi :
- przeznaczenie analizy,
- czas, którego dotyczą,
- zastosowane metody badawcze,
- szczegółowość opracowań.
Zaczynając od pierwszego kryterium, czyli przeznaczenia analizy możemy wyróżnić:
- analizę zewnętrzną,
- analizę wewnętrzną.
Analizę zewnętrzną sporządza się dla osób i instytucji z poza przedsiębiorstwa zwykle w układzie rocznym. Wykonywana jest w sposób kompleksowy. Dostosowana jest do potrzeb szeroko rozumianego otoczenia przedsiębiorstwa.
Analiza ta może być przeznaczona dla:
- banków w związku z ubieganiem się o kredyt,
- udziałowców i akcjonariuszy,
- ubezpieczycieli,
- właścicieli i inwestorów w procesie prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego oraz innych odbiorców z jego otoczenia.
Natomiast analiza wewnętrzna zajmuje się uwzględnieniem potrzeb decyzyjnych kierownictwa i innych szczebli zarządzania w przedsiębiorstwie. Analiza wewnętrzna jest wykonywana w sposób bardziej szczegółowy i zajmuje się wybranymi obszarami działalności przedsiębiorstwa. Zawiera ona analizę podstawowych sprawozdań finansowych bilansu i rachunku wyników oraz ocenę kondycji finansowej i czynników ją determinujących .
Kolejne kryterium, które przedstawię to czas, którego dotyczą analizy:
- analiza retrospektywna,
- analiza bieżąca,
- analiza prospektywna.
Przedmiotem analizy retrospektywnej są zjawiska i procesy, które działy się w przeszłości. Polega ona na ocenie racjonalności minionych działań gospodarczych oraz weryfikacji słuszności podjętych wcześniej decyzji. Wyznacz punkt wyjścia dla przyszłych zamierzeń.
Analiza bieżąca zwana także operatywną zajmuje się wybranym wąskim odcinkiem działalności przedsiębiorstwa. Może również stać się przedmiotem wnikliwego i szczegółowego badania. Ma na celu teraźniejszą ocenę zadań. Analizę bieżącą prowadzi się w trakcie realizacji określonych zadań i procesów .
Analiza prospektywna skierowana jest na przyszłość. Posługuje się ona rachunkiem ekonomicznym, traktowanym jako sposób wyboru najlepszych rozwiązań ze zbioru różnych wariantów.
Ze względu na przyjętą metodę badań rozróżnia się :
- analizę funkcjonalną,
- analizę kompleksową,
- analizę decyzyjną.
Analiza funkcjonalna polega na badaniu działalności przedsiębiorstwa w podziale na części planu techniczno – ekonomicznego oraz na działy sprawozdawczości rzeczowej i finansowej lub poszczególnych funkcji czy służb . Szybkie i kompleksowe opracowanie tej analizy, w pewnym stopniu zmniejsza możliwość dostrzeżenia niedoskonałości. Analizę funkcjonalną przeprowadza jednocześnie wiele osób, co umożliwia skrócenie czasu jej wykonywania.
Analiza kompleksowa zajmuje się całościowym badaniem danego przedmiotu lub podmiotu. Dostarcza informacji o zjawiskach gospodarczych, które przedstawione są za pomocą wskaźników oraz zależności, jakie występują pomiędzy nimi.
Analiza decyzyjna nastawiona jest głównie na problemowe i szczegółowe badania. Polega na grupowaniu zjawisk dotyczących określonej decyzji. Przy tej analizie bardzo ważna jest znajomość nowoczesnych technik obliczeniowych.
Ostatni podział analizy to podział ze względu na stopień szczegółowości badań. Wyróżniamy:
- analizę ogólną,
- analizę szczegółową.
Analiza ogólna dotyczy oceny całokształtu działalności przedsiębiorstwa i do
badania wykorzystuje wąską grupę odpowiednio dobranych wskaźników syntetycznych. Jest ona przydatna szczególnie do ogólnej oceny działalności przedsiębiorstwa, ponieważ brak w niej badań wzajemnych zależności występujących między zjawiskami gospodarczymi. Analiza ogólna może obejmować badanie poziomu i dynamiki rentowności sprzedaży oraz udziału przedsiębiorstwa na danym rynku.
Analiza szczegółowa zajmuje się badaniem określonego problemu działalności przedsiębiorstwa w sposób dokładny i szczegółowy za pomocą wskaźników umożliwiających dostrzeżenie zależności przyczynowo – skutkowych miedzy badanymi zjawiskami. Przykładem tej analizy może być ocena wpływu zmian stawek amortyzacji na produktywność środków trwałych.