Centrum logistyczne
Nowoczesne centrum logistyczne jest, obok kanałów logistycznych, głównym elementem systemu logistycznego. Podstawowym więc jego zadaniem jest realizacja funkcji integracyjnych, zapewniających zsynchronizowany przepływ zasobów fizycznych oraz, niezbędnych do sterowania tym systemem, informacji.
Drugą natomiast funkcją centrum jest świadczenie usług o charakterze składowo-dystrybucyjnym. Centrum oferuje więc pakiety usług logistycznych, obsługując tym samym konkretne łańcuchy dostaw. Fachowa terminologia określa te czynności mianem valueadded services, czyli usług zwiększających wartość towaru.
Do podstawowych zadań operatora centrum logistycznego należy:
1) sterowanie dostawami zakupionych towarów (rozłożenie dostaw w czasie, podział kupionych partii towarów, koordynowanie dostaw od różnych dostawców, poradnictwo w wyborze dostawców);
2) magazynowanie, utrzymywanie i dysponowanie zapasami zarówno surowców, jak i wyrobów finalnych;
3) zawieranie umów z odbiorcami;
4) przygotowanie zamówień;
5) rozdział wyrobów gotowych według odbiorców, pakowanie towarów (do pudeł, kartonów, torebek foliowych, w folie termokurczliwą), etykietowanie itp.;
6) wykonywanie produkcji na zlecenie bezpośredniego odbiorcy, czyli montowanie, kompletowanie i uzupełnianie wyrobów z dostarczonych przez producenta części;
7) konfekcjonowanie towarów, czyli podział dostarczonego wyrobu na mniejsze części, zgodnie z zamówieniem odbiorcy (np. cięcie wykładzin dywanowych);
8) formowanie jednostek ładunkowych;
9) dystrybucja przygotowanych partii towarów;
10) przewóz i spedycja;
11) funkcje handlowe, fakturowanie, obrót płatniczy, rewindykacje, usługi finansowe, prowadzenie zestawień statystycznych;
12) wykonywanie serwisu regatowego, czyli dostarczanie części i narzędzi do procesu produkcji.
W celu prawidłowego wykonania powierzonych zadań, przedsiębiorstwo, prowadzące centrum logistyczne, musi dysponować odpowiednim wyposażeniem technicznym dla tworzenia i zarządzania łańcuchami dostaw. Zaliczamy do nich:
• budynki i budowle magazynowe, umożliwiające składowanie i ochronę za¬pasów;
• wyposażenie magazynów (regały, środki służące do manipulacji wyrobami, urządzenia pomiarowo-kontrolne, urządzenia przeciwpożarowe i inne);
• środki transportu, służące przemieszczaniu produktów zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa, jak i pomiędzy dostawcami i odbiorcami;
• urządzenia do załadunku i wyładunku;
• drogi wewnętrzne i drogi dojazdowe, głównie dla samochodów, ale także dla wagonów;
• opakowania, spełniające funkcje ochronne, magazynowe, transportowe, manipulacyjne, informacyjne i reklamowe;
• jednostki ładunkowe do wielokrotnego użytku, takie jak palety czy kontenery.
Przede wszystkim centrum musi posiadać odpowiednio usytuowane, nowoczesne magazyny. Muszą to być wysokiej jakości drobnicowe magazyny uniwersalne z wieloma bramami, umożliwiającymi jednoczesne obsługiwanie wielu pojazdów, oraz z rampami uchylnymi dla pojazdów o różnej wysokości. Zastosowane do budowy materiały muszą mieć wysokie parametry wytrzymałościowe, zapewniające m.in. twardość podłoża, zapobiegające pyleniu podłogi, dające dobrą izolację budynków. Same magazyny muszą być wyposażone we właściwy sprzęt dla celów przeciwpożarowych i ochronnych, zwiększający bezpieczeństwo ludzi i ładunków, a także w odpowiednie technologie, które pozwalają na automatyczne wskazywanie miejsc składowania ładunków oraz kolejność ich załadunku na środki transport, nie wspominając już o wydajnych urządzeniach przeładunkowych i manipulacyjnych.
Konieczne w centrum są także magazyny specjalistyczne (chłodzone, wysokiego składowania, z regulowaną temperaturą i wilgotnością, z monitoringiem poziomu zanieczyszczenia powietrza), celne oraz konsygnacyjne. Magazyny specjalistyczne są często budowane już z myślą o konkretnych klientach, co po¬zwala ograniczyć duże ryzyko takich inwestycji.
Trzeba też pamiętać o elektronicznym systemie wspomagającym zarządzanie magazynami za pomocą kodów kreskowych. Automatyczna identyfikacja towarów i jednostek transportowych za pomocą kodów kreskowych i etykiet transportowych jest szczególnie przydatna przy ewidencji zapasów magazynowych, w takich operacjach, jak kompletacja czy paletyzacja, przy czynnościach przeładunkowych, monitorowania produkcji w toku, kontroli zapasów.
Kolejnym warunkiem jest odpowiednia wewnętrzna infrastruktura transportowa, komunalna oraz telekomunikacyjna centrum. Wygodne drogi dla pojazdów, parkingi o odpowiedniej liczbie miejsc postojowych, stacja paliw, tory kolejowe doprowadzone do magazynów, uzbrojenie terenu we wszystkie nie¬zbędne media oraz zainstalowanie sieci służącej potrzebom komunikacji telefonicznej oraz komputerowej - to podstawowe elementy każdego nowoczesnego centrum logistycznego.
Centrum takie powinno mieć bardzo dobry dostęp do zewnętrznych połączeń transportowych, przede wszystkim lądowych - kolejowych i drogowych - ale także morskich i lotniczych. Najbardziej jednak pożądane jest położenie centrum przy autostradzie lub w jej pobliżu.
Właściwa lokalizacja centrum to niezmiernie istotna sprawa. Obsługa klientów korzystających z centrum powinna być szybka, terminowa i niezbyt kosztowna. Tak więc, dla przykładu, przedsiębiorstwo handlowe, mające sieć sklepów w całym kraju, zbuduje swój magazyn składowo dystrybucyjny mniej więcej w centrum tego kraju. Natomiast producent sprzętu gospodarstwa domowego, korzystający z wielu materiałów, półsurowców i komponentów, najchętniej będzie korzystał z centrum logistycznego położonego nieopodal jego siedziby.
Dla lokalizacji centrum ważna jest więc bliskość dużej aglomeracji, w której mają swoje siedziby firmy produkcyjne, handlowe i usługowe. W Polsce najwięcej centrów logistycznych powstało w okolicach Warszawy, Łodzi i Poznania.
Usługi hotelowe i gastronomiczne mogą być świadczone na terenie centrum, ale trzeba pamiętać o możliwościach, jakie w tym zakresie stwarzają pobliskie miasta. Na terenie centrum powinny też mieć swoje siedziby takie przedsiębiorstwa i instytucje, jak firmy spedycyjne, urząd celny, bank, poczta, towarzystwo ubezpieczeniowe czy centrum biznesu w postaci nowoczesnego budynku z odpowiednio wyposażonymi salami konferencyjnymi, szkoleniowymi itp.
Powyższe wyposażenie centrum możemy uznać za tradycyjne. Nie bez powodu twierdzi się natomiast, iż logistyka praktycznie nie mogłaby zaistnieć, gdyby nie zastosowano odpowiednich środków i technik przetwarzania informacji w postaci systemów komputerowych i specjalistycznych programów użytkowych. Dopiero wykorzystanie informatyki do sterowania przepływem dóbr pomogło uczynić z logistyki sprawne i efektywne narzędzie, pomocne w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
Potoki informacyjne, towarzyszące przepływom materiałów, cechuje masowość, konieczność przetwarzania danych w czasie realnym, wielokrotność wykorzystywania tych samych informacji i ich nośników w procesie zarządzania łańcuchami logistycznymi. Jednocześnie globalizacja rynków, rosnący asortyment produkowanych dóbr, skracanie cyklu życia produktów, terytorialne rozproszenie dostawców i odbiorców, rozwinięta kooperacja w sferze procesów produkcyjnych przyczyniają się do wzrostu ilości informacji przesyłanych w kanałach logistycznych i zasięgu przestrzennego tych kanałów.
Powszechnie wykorzystywane środki informatyczne w logistyce służą więc:
1) planowaniu procesów logistycznych w różnych przekrojach i horyzontach czasowych,
2) koordynacji zdarzeń, operacji i procesów logistycznych,
3) monitoringowi i kontroli przebiegu operacji logistycznych,
4) operacyjnemu sterowaniu łańcuchami dostaw.
Niezbędne więc dla funkcjonowania centrum jest wyposażenie go w nowoczesny system informatyczny. Ma on umożliwiać sprawne gromadzenie, przetwarzanie oraz dystrybucję informacji. Centrum powinno dysponować własną siecią komputerową, co znacznie ułatwia komunikację pomiędzy firmami, mającymi siedziby na jego obszarze. Sieć musi być połączona z Internetem. Wszystkie komputery w sieci powinny być połączone z komputerem administratora sieci, który, posiadając oprogramowanie EDI, może za jego pośrednictwem transmitować dokumenty do kontrahentów w kraju i za granicą. Narzędzia informatyczne powinny umożliwiać dokonywanie transferów finansowych.
Operator centrum logistycznego powinien również wykorzystywać telematykę, czyli techniki łączności oparte o bezprzewodowe środki komunikowania, np. system nawigacji satelitarnej GPS do monitorowania drogi przesyłki (tzw. metoda track and trace), trasy pojazdów czy utrzymywania stałej łączności z kierowcami.
Nakłady finansowe, które powinny być poniesione na budowę centrum logistycznego, są wysokie. Koszt budowy jednego metra kwadratowego po¬wierzchni magazynowej, wraz z przypadającym na ten metr kosztem budowy obiektów biurowych i pozostałej infrastruktury, kształtuje się w Polsce w grani¬cach od 1000 zł do 3000 zł, w zależności od lokalizacji. Jeżeli powierzchnia cen¬trum miałaby wynieść, przykładowo, 100 ha, wówczas koszt budowy centrum wyniósłby ok. 200 mln zł.
Drugą natomiast funkcją centrum jest świadczenie usług o charakterze składowo-dystrybucyjnym. Centrum oferuje więc pakiety usług logistycznych, obsługując tym samym konkretne łańcuchy dostaw. Fachowa terminologia określa te czynności mianem valueadded services, czyli usług zwiększających wartość towaru.
Do podstawowych zadań operatora centrum logistycznego należy:
1) sterowanie dostawami zakupionych towarów (rozłożenie dostaw w czasie, podział kupionych partii towarów, koordynowanie dostaw od różnych dostawców, poradnictwo w wyborze dostawców);
2) magazynowanie, utrzymywanie i dysponowanie zapasami zarówno surowców, jak i wyrobów finalnych;
3) zawieranie umów z odbiorcami;
4) przygotowanie zamówień;
5) rozdział wyrobów gotowych według odbiorców, pakowanie towarów (do pudeł, kartonów, torebek foliowych, w folie termokurczliwą), etykietowanie itp.;
6) wykonywanie produkcji na zlecenie bezpośredniego odbiorcy, czyli montowanie, kompletowanie i uzupełnianie wyrobów z dostarczonych przez producenta części;
7) konfekcjonowanie towarów, czyli podział dostarczonego wyrobu na mniejsze części, zgodnie z zamówieniem odbiorcy (np. cięcie wykładzin dywanowych);
8) formowanie jednostek ładunkowych;
9) dystrybucja przygotowanych partii towarów;
10) przewóz i spedycja;
11) funkcje handlowe, fakturowanie, obrót płatniczy, rewindykacje, usługi finansowe, prowadzenie zestawień statystycznych;
12) wykonywanie serwisu regatowego, czyli dostarczanie części i narzędzi do procesu produkcji.
W celu prawidłowego wykonania powierzonych zadań, przedsiębiorstwo, prowadzące centrum logistyczne, musi dysponować odpowiednim wyposażeniem technicznym dla tworzenia i zarządzania łańcuchami dostaw. Zaliczamy do nich:
• budynki i budowle magazynowe, umożliwiające składowanie i ochronę za¬pasów;
• wyposażenie magazynów (regały, środki służące do manipulacji wyrobami, urządzenia pomiarowo-kontrolne, urządzenia przeciwpożarowe i inne);
• środki transportu, służące przemieszczaniu produktów zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa, jak i pomiędzy dostawcami i odbiorcami;
• urządzenia do załadunku i wyładunku;
• drogi wewnętrzne i drogi dojazdowe, głównie dla samochodów, ale także dla wagonów;
• opakowania, spełniające funkcje ochronne, magazynowe, transportowe, manipulacyjne, informacyjne i reklamowe;
• jednostki ładunkowe do wielokrotnego użytku, takie jak palety czy kontenery.
Przede wszystkim centrum musi posiadać odpowiednio usytuowane, nowoczesne magazyny. Muszą to być wysokiej jakości drobnicowe magazyny uniwersalne z wieloma bramami, umożliwiającymi jednoczesne obsługiwanie wielu pojazdów, oraz z rampami uchylnymi dla pojazdów o różnej wysokości. Zastosowane do budowy materiały muszą mieć wysokie parametry wytrzymałościowe, zapewniające m.in. twardość podłoża, zapobiegające pyleniu podłogi, dające dobrą izolację budynków. Same magazyny muszą być wyposażone we właściwy sprzęt dla celów przeciwpożarowych i ochronnych, zwiększający bezpieczeństwo ludzi i ładunków, a także w odpowiednie technologie, które pozwalają na automatyczne wskazywanie miejsc składowania ładunków oraz kolejność ich załadunku na środki transport, nie wspominając już o wydajnych urządzeniach przeładunkowych i manipulacyjnych.
Konieczne w centrum są także magazyny specjalistyczne (chłodzone, wysokiego składowania, z regulowaną temperaturą i wilgotnością, z monitoringiem poziomu zanieczyszczenia powietrza), celne oraz konsygnacyjne. Magazyny specjalistyczne są często budowane już z myślą o konkretnych klientach, co po¬zwala ograniczyć duże ryzyko takich inwestycji.
Trzeba też pamiętać o elektronicznym systemie wspomagającym zarządzanie magazynami za pomocą kodów kreskowych. Automatyczna identyfikacja towarów i jednostek transportowych za pomocą kodów kreskowych i etykiet transportowych jest szczególnie przydatna przy ewidencji zapasów magazynowych, w takich operacjach, jak kompletacja czy paletyzacja, przy czynnościach przeładunkowych, monitorowania produkcji w toku, kontroli zapasów.
Kolejnym warunkiem jest odpowiednia wewnętrzna infrastruktura transportowa, komunalna oraz telekomunikacyjna centrum. Wygodne drogi dla pojazdów, parkingi o odpowiedniej liczbie miejsc postojowych, stacja paliw, tory kolejowe doprowadzone do magazynów, uzbrojenie terenu we wszystkie nie¬zbędne media oraz zainstalowanie sieci służącej potrzebom komunikacji telefonicznej oraz komputerowej - to podstawowe elementy każdego nowoczesnego centrum logistycznego.
Centrum takie powinno mieć bardzo dobry dostęp do zewnętrznych połączeń transportowych, przede wszystkim lądowych - kolejowych i drogowych - ale także morskich i lotniczych. Najbardziej jednak pożądane jest położenie centrum przy autostradzie lub w jej pobliżu.
Właściwa lokalizacja centrum to niezmiernie istotna sprawa. Obsługa klientów korzystających z centrum powinna być szybka, terminowa i niezbyt kosztowna. Tak więc, dla przykładu, przedsiębiorstwo handlowe, mające sieć sklepów w całym kraju, zbuduje swój magazyn składowo dystrybucyjny mniej więcej w centrum tego kraju. Natomiast producent sprzętu gospodarstwa domowego, korzystający z wielu materiałów, półsurowców i komponentów, najchętniej będzie korzystał z centrum logistycznego położonego nieopodal jego siedziby.
Dla lokalizacji centrum ważna jest więc bliskość dużej aglomeracji, w której mają swoje siedziby firmy produkcyjne, handlowe i usługowe. W Polsce najwięcej centrów logistycznych powstało w okolicach Warszawy, Łodzi i Poznania.
Usługi hotelowe i gastronomiczne mogą być świadczone na terenie centrum, ale trzeba pamiętać o możliwościach, jakie w tym zakresie stwarzają pobliskie miasta. Na terenie centrum powinny też mieć swoje siedziby takie przedsiębiorstwa i instytucje, jak firmy spedycyjne, urząd celny, bank, poczta, towarzystwo ubezpieczeniowe czy centrum biznesu w postaci nowoczesnego budynku z odpowiednio wyposażonymi salami konferencyjnymi, szkoleniowymi itp.
Powyższe wyposażenie centrum możemy uznać za tradycyjne. Nie bez powodu twierdzi się natomiast, iż logistyka praktycznie nie mogłaby zaistnieć, gdyby nie zastosowano odpowiednich środków i technik przetwarzania informacji w postaci systemów komputerowych i specjalistycznych programów użytkowych. Dopiero wykorzystanie informatyki do sterowania przepływem dóbr pomogło uczynić z logistyki sprawne i efektywne narzędzie, pomocne w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
Potoki informacyjne, towarzyszące przepływom materiałów, cechuje masowość, konieczność przetwarzania danych w czasie realnym, wielokrotność wykorzystywania tych samych informacji i ich nośników w procesie zarządzania łańcuchami logistycznymi. Jednocześnie globalizacja rynków, rosnący asortyment produkowanych dóbr, skracanie cyklu życia produktów, terytorialne rozproszenie dostawców i odbiorców, rozwinięta kooperacja w sferze procesów produkcyjnych przyczyniają się do wzrostu ilości informacji przesyłanych w kanałach logistycznych i zasięgu przestrzennego tych kanałów.
Powszechnie wykorzystywane środki informatyczne w logistyce służą więc:
1) planowaniu procesów logistycznych w różnych przekrojach i horyzontach czasowych,
2) koordynacji zdarzeń, operacji i procesów logistycznych,
3) monitoringowi i kontroli przebiegu operacji logistycznych,
4) operacyjnemu sterowaniu łańcuchami dostaw.
Niezbędne więc dla funkcjonowania centrum jest wyposażenie go w nowoczesny system informatyczny. Ma on umożliwiać sprawne gromadzenie, przetwarzanie oraz dystrybucję informacji. Centrum powinno dysponować własną siecią komputerową, co znacznie ułatwia komunikację pomiędzy firmami, mającymi siedziby na jego obszarze. Sieć musi być połączona z Internetem. Wszystkie komputery w sieci powinny być połączone z komputerem administratora sieci, który, posiadając oprogramowanie EDI, może za jego pośrednictwem transmitować dokumenty do kontrahentów w kraju i za granicą. Narzędzia informatyczne powinny umożliwiać dokonywanie transferów finansowych.
Operator centrum logistycznego powinien również wykorzystywać telematykę, czyli techniki łączności oparte o bezprzewodowe środki komunikowania, np. system nawigacji satelitarnej GPS do monitorowania drogi przesyłki (tzw. metoda track and trace), trasy pojazdów czy utrzymywania stałej łączności z kierowcami.
Nakłady finansowe, które powinny być poniesione na budowę centrum logistycznego, są wysokie. Koszt budowy jednego metra kwadratowego po¬wierzchni magazynowej, wraz z przypadającym na ten metr kosztem budowy obiektów biurowych i pozostałej infrastruktury, kształtuje się w Polsce w grani¬cach od 1000 zł do 3000 zł, w zależności od lokalizacji. Jeżeli powierzchnia cen¬trum miałaby wynieść, przykładowo, 100 ha, wówczas koszt budowy centrum wyniósłby ok. 200 mln zł.
Komentarze
Prześlij komentarz